Westerborkpad 5 - Amersfoort-Nijkerk

Voordat we vanaf station Amersfoort het mooie middeleeuwse centrum van de stad aandoen, maken we eerst nog een grote slinger langs Nationaal Monument Kamp Amersfoort, gelegen op de grens met Leusden. We volgen vanaf het station grotendeels de route die destijds door de gevangenen op weg naar hun gevangenschap werd afgelegd.
In Kamp Amersfoort wordt de herinnering in stand gehouden van het leed dat de ca. 47.000 gevangenen hier tijdens de Tweede Wereldoorlog moesten doorstaan. Er heerste in het kamp een mensonterend regime van honger, mishandeling, dwangarbeid en executies. Van oorsprong was het een kazerne van het Nederlandse leger. Vanaf augustus 1941 werden er door de nazi’s verschillende groepen opgesloten, zoals verzetsstrijders, ontduikers van de Arbeitseinsatz, communisten, gijzelaars, (vermeende) criminelen zoals zwarthandelaren, slachtoffers van razzia’s, ca. 2500 Joden, 271 Amerikaanse staatsburgers, 123 Jehova’s getuigen en 100 Sovjet-krijgsgevangenen. Door 359 gevangenen werd onder dwang een contract als SS-Frontarbeiter getekend en zij belandden op die manier aan het Oostfront. Verder zaten er in het kamp leden van twee beroepsgroepen die wegens collectief verzet waren opgesloten: ca. 400 politiemannen en 300 artsen. Naar schatting driekwart van de gevangenen werd naar andere kampen doorgevoerd en velen van hen zijn nooit teruggekeerd.
Amersfoort had al Joods leven sinds 1650, toen Portugese (Sefardische) Joden zich er vestigden. Zij werden al snel gevolgd door Hoogduitse (Asjkenazische) Joden. Aan de aanvankelijk gezamenlijke diensten kwam een eind toen de groeiende Hoogduitse gemeente een eigen synagoge kon laten bouwen. In de Tweede Wereldoorlog wist een relatief groot deel van de Amersfoortse Joden te overleven door onder te duiken. In 1945 werd de Joodse gemeente heropgericht en de synagoge aan de Drieringensteeg weer in gebruik genomen. Het gebouw, waarvan het interieur was vernield, werd in 1949 volledig gerestaureerd.
Vanuit het centrum van Amersfoort lopen we dicht langs het spoor via de stations Schothorst en Vathorst de inmiddels uitgestrekte stad uit. Na slechts drie kilometer tussen de weilanden bereiken we alweer de bebouwing van Nijkerk, waarna het nog eens ruim drie kilometer is voor we bij het station zijn.